Η Ελλάδα θεωρείται από τις χώρες με τον μεγαλύτερο αναλογικά αριθμό σπηλαίων. Το γεγονός αυτό οφείλεται τόσο στη φύση των πετρωμάτων του ελλαδικού χώρου, που είναι κυρίως ασβεστολιθικά, όσο και στο παλαιοκλίμα της χώρας μας.

Θα ξεκινήσουμε την παρουσίαση των σπηλαίων ανά γεωγραφικό διαμέρισμα και νομό.

Στερεά Ελλάδα

ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

Ο Νομός Αττικής διαθέτει περίπου 60 σπήλαια εκ των οποίων μόνο τρία είναι γνωστά και προσβάσιμα στο κοινό και ένα ακόμη της Αφαίας στο Χαϊδάρι, στο όρος Αιγάλεω, δεν μπορεί να αξιοποιηθεί για επισκέψεις λόγω της μεγάλης κλίσης του.

Σπήλαιο Κουτούκι στην Παιανία: Από τα πιο όμορφα και γνωστότερα σπήλαια του Νομού Αττικής. Η πρόσβαση στο σπήλαιο γίνεται από μία τεχνητή σήραγγα μήκους 17m που κατασκευάστηκε για τη περιήγηση των επισκεπτών και η τουριστική διαδρομή εντός του σπηλαίου έχει μήκος 350m. Η μοναδική αίθουσα του σπηλαίου έχει διαστάσεις περίπου 60X60m και χωρίζεται με σταλαγμίτες, σταλακτίτες και κολώνες, ενώ η θερμοκρασία εντός του σπηλαίου είναι 17C. Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα – Κυριακή 08.00-15.00. Ξεναγήσεις πραγματοποιούνται από τις 08.30 κάθε ώρα μέχρι τις 14:30. Τιμή Εισιτηρίου 2€ (μειωμένο 1€).

~~~~~~~~~~

Σπήλαιο Πανός στην Πάρνηθα: Το σπήλαιο βρίσκεται στην αριστερή πλαγιά της χαράδρας του Κελάδωνα ποταμού (αρχαία ονομασία της σημερινής Γκούρας) σε υψόμετρο 770m, στο βουνό Ταμίλθι (υπάρχει και ομώνυμη πηγή), στους πρόποδες της Πάρνηθας. Ονομάζεται και “λυχνοσπηλιά”, από το μεγάλο αριθμό των λυχναριών (περίπου 2000) που βρέθηκαν μέσα σε αυτό. Στο ιερό αυτό σπήλαιο λατρευόταν ο Πάνας, ο τραγοπόδαρος θεός των αρχαίων, προστάτης των βουνών, των δασών, των σπηλαίων αλλά και των ποιμνίων. Η είσοδος οδηγεί σε στενόμακρη αίθουσα, μήκους 68m περίπου και πλάτους κυμαινόμενου μέχρι 15m. Η πρόσβαση στο σπήλαιο γίνεται μέσα από μονοπάτια που ξεκινούν από την Ιερά Μονή Κλειστών στην Φυλή.

~~~~~~~~~~

Η σπηλιά της Πεντέλης, είναι γνωστή και ως σπηλιά του Νταβέλη αλλά και ως σπηλιά των Αμώμων (δηλαδή των αναμάρτητων ή αμόλυντων), διότι σε αυτήν έβρισκαν ησυχαστήριο ασκητές κατά τα βυζαντινά χρόνια. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά της Πεντέλης, σε υψόμετρο 700m. Υπήρξε ιερό του Πανός και ανακαλύφθηκε από τους αρχαίους Έλληνες καθώς λάξευαν για την παραγωγή του πεντελικού μαρμάρου. Η εντυπωσιακή είσοδος οδηγεί σε κατηφορικό θάλαμο μήκους 112m, με κατακόρυφο βάραθρο 15m. Κάπου στο αριστερό της τοίχωμα υπάρχει μία μικρή κοιλότητα με νερό, γνωστή ως λίμνη των νυμφών. Στη σημερινή της είσοδο βρίσκονται δύο μικροί, εντυπωσιακοί ναοί, το εκκλησάκι του Αγίου Σπυρίδωνα και το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου, τα οποία αποτελούν και τους μόνους επισκέψιμους χώρους του σπηλαίου.

---

ΝΟΜΟΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ

Ένα από τα ομορφότερα και σημαντικότερα σπήλαια της Βοιωτίας είναι το Σαρακηνό ή Σαρακινό ή Σαρακήνικο που βρίσκεται στον Ορχομενό. Πρόκειται για σπήλαιο μεγάλων διαστάσεων, έκτασης 3.000τ.μ. με μεγάλη σε μήκος (30m) και ύψος τοξωτή είσοδο που εξασφαλίζει φυσικό φωτισμό, το οποίο μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για κατοίκηση, αποθήκευση, ενταφιασμό με υπέροχη θέα στην λίμνη Κωπαΐδα και ευρήματα ηλικίας 40.000 ετών. Η πρόσβαση στο σπήλαιο γίνεται μέσω γέφυρας στο κανάλι, σκαλοπάτια με κάγκελα στον δύσβατο βράχο και περίφραξη του σπηλαίου. Η ιδιαιτερότητα της ανασκαφής του συγκεκριμένου σπηλαίου οφείλεται στο ότι σε ένα εκτεταμένο ενιαίο χώρο ανασκάπτονται ταυτόχρονα εδαφικά στρώματα – στην πλειοψηφία τους αδιατάραχτα – από όλες τις αρχαιολογικές εποχές, τα οποία δίνουν πολύτιμες πληροφορίες όχι μόνο για την ανθρώπινη παρουσία και τις δραστηριότητες μέσα στο σπήλαιο, αλλά και για τις γεωλογικές και τις περιβαλλοντικές αλλαγές που συντελέστηκαν όλα αυτά τα χιλιάδες χρόνια έως και την Παλαιολιθική Εποχή. Εντός του σπηλαίου έχουν βρεθεί εργαλεία, οστά μεγάλων ζώων, αγγεία, αγάλματα που απεικονίζουν ανθρώπινες μορφές και πολλά ακόμη σημαντικά ευρήματα. Το σπήλαιο έχει δύσκολη πρόσβαση και δεν αποτελεί οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο. Επιλεγμένα ευρήματά του εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών.

---

ΝΟΜΟΣ ΦΩΚΙΔΑΣ

Το Κωρύκειον Άντρον είναι γνωστό και ως σπήλαιο του Πανός. Οι αρχαίοι το είχαν αφιερώσει στο θεό Πάνα και στις Κωρύκειες Νύμφες, που θεωρούνται ότι συνόδευαν τον θεό Απόλλωνα. Βρίσκεται στη βόρεια πλαγιά του Παρνασσού, σε υψόμετρο 1360m. Το σπήλαιο δημιουργήθηκε εξ αιτίας της κυκλοφορίας υπόγειων νερών (καρστική διάβρωση), έχει δε δυο χώρους. Ο πρώτος είναι προσιτός με 90μ. μήκος και πλάτος 60m. Για να φτάσεις στο δεύτερο χώρο, που αποτελείται από δυο αδιέξοδα παρακλάδια, μια κοιλότητα και μια στοά, πρέπει να σκαρφαλώσεις. Κατά τις ανασκαφές εντός του σπηλαίου βρέθηκαν κοσμήματα, επιγραφές, γυναικεία εδώλια από την Νεολιθική και Μυκηναϊκή περίοδο. Το σπήλαιο δεν αποτελεί οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο. Μέρος των ευρημάτων του εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών.

~~~~~~~~~~

Ο νοτιότερος παγετώνας της Ευρώπης κρύβεται στα βάθη του Επτάστομου, του σπηλαίου με τις επτά εισόδους. Το εντυπωσιακό βάραθρο Επτάστομο το συναντάμε στον δυτικό Παρνασσό κοντά στην θέση Καλάνια σε υψόμετρο 1300m. Στο σπήλαιο με τα επτά στόμια, το χιόνι δεν λιώνει ποτέ αφού η θερμοκρασία στο εσωτερικό του δεν ξεπερνά τους 0° C. Η κατάβαση στο βάραθρο είναι πολύ επικίνδυνη και γίνεται μόνο από καλά εκπαιδευμένα άτομα ή σπηλαιολόγους. Όσοι καταφέρουν να κατέβουν θα έχουν την τύχη να θαυμάσουν, καταπληκτικούς καταρράκτες, σταλακτίτες και σταλαγμίτες από πάγο, αλλά και μια λιμνούλα με κρυστάλλινα νερά.

~~~~~~~~~~

Η σπηλιά Ακόνα ή κατ’ άλλους Αγκώνα, βρίσκεται έξω από την πόλη του Γαλαξιδίου, προς τα δυτικά,  στην πλαγιά του λόφου Ξηροτύρι. Η είσοδός της είναι καλά κρυμμένη και για να την βρουν οι επισκέπτες, θα πρέπει να φτάσουν ως εκεί με κάποιον οδηγό που ξέρει την περιοχή, ή με πολύ προσεκτική «υπακοή» στις οδηγίες των ντόπιων. Η διαδρομή προς την Ακόνα είναι μέσα στη φύση, σχετικά σύντομη και όχι ιδιαίτερα κουραστική. Το σπήλαιο Ακόνα έχει ερευνηθεί από τους αρχαιολόγους σχετικά πρόσφατα. Πήλινα γυναικεία ειδώλια, πλακίδια, προτομές ζώων και μικρογραφικά αγγεία που βρέθηκαν ανάμεσα σε άλλα αντικείμενα οδηγούν τους επιστήμονες στο συμπέρασμα πως η Ακόνα χρησιμοποιήθηκε ως λατρευτικό κέντρο κατά την αρχαιότητα που πιθανώς ήταν αφιερωμένο στον θεό Απόλλωνα Νασιώτα, όπως προκύπτει από αρχαία κείμενα για την περιοχή. Σχηματισμοί από σταλακτίτες και σταλαγμίτες κοσμούν το σπήλαιο Ακόνα, που αποζημιώνει με την ομορφιά του τους επισκέπτες.

~~~~~~~~~~

Το Σπήλαιο Πηγάδα βρίσκεται στα ανατολικά της οδού Ιτέας-Γαλαξιδίου, πλησίον της ακτογραμμής του Κορινθιακού κόλπου, σε απόσταση 4 χλμ. από το Γαλαξίδι και 6 χλμ. από την Ιτέα Φωκίδας. Πρόκειται για μεγάλο σπήλαιο μήκους περίπου 120m και μέγιστου πλάτους 60m, που έχει απομείνει στη δυτική πλευρά μεγάλης κυκλικής δολίνης, λεκάνης δηλαδή που έχει δημιουργηθεί από την κατακρήμνιση της οροφής μεγαλύτερου σπηλαίου που βρισκόταν στη θέση αυτή. Η είσοδός του Σπηλαίου Πηγάδα βρίσκεται σήμερα σε εσοχή του βράχου της δολίνης και είναι τοξωτή. Το σπήλαιο αναπτύσσεται σε επάλληλους χώρους σε διαφορετικά επίπεδα και διαθέτει πλούσιο σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο. Υπάρχει λίμνη στο εσωτερικό του με σταλακτίτες μέσα στο νερό. Το σπήλαιο δεν αποτελεί οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο.

~~~~~~~~~~

Η Νεραϊδοσπηλιά σύμφωνα με το μύθο, κατοικούνταν από τις νεράιδες του Παρνασσού και βρίσκεται στην πλαγιά πάνω από τη Βάργιανη. Το βάθος του σπηλαίου εκτιμάται ότι φτάνει τα 100m. Αποτελείται από δύο θαλάμους, ενώ στο εσωτερικό του υπάρχουν περίπου 10 λεκάνες με βάθος πάνω από 1m. Ακολουθώντας το μονοπάτι που οδηγεί σ’ αυτήν από τη Βάργιανη, μετά από μια διαδρομή πνιγμένη στο πράσινο και με εξαιρετική θέα, θα βρεθείτε μπροστά σε ένα εκπληκτικό θέαμα. Μία σπηλιά γεμάτη λίμνες, σταλακτίτες και σταλαγμίτες, που στο πέρασμα των αιώνων δημιούργησαν εξαίσια γλυπτά. Η Νεραϊδοσπηλιά μπορεί να προσεγγιστεί και από μία δεύτερη διαδρομή, από την περιοχή «Δόκανο», μεταξύ Λιβαδίου και Επταλόφου (Αγόριανης), ακολουθώντας τον χωματόδρομο με τη σήμανση προς «Κοσμά Αιτωλό». Η είσοδος του σπηλαίου βρίσκεται σε απόκρημνα βράχια μέτριου βαθμού δυσκολίας, στα οποία απαιτείται ασφάλιση.

---

ΝΟΜΟΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ

Στο Μαρτίνο της Φθιώτιδας, στους πρόποδες του βουνού Προφήτης Ηλίας,  βρίσκεται αυτό το καταπληκτικό σπήλαιο σε βάθος ~ 13m. Το σπήλαιο που μπορεί να αξιοποιηθεί ίσως να έχει ζωή πάνω από 15.000 χρόνια ενώ πολλοί από τους σταλακτίτες και σταλαγμίτες είναι σπασμένοι.

---

ΝΟΜΟΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

Το Σπήλαιο Κωνωπίνας βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο του ομώνυμου χωριού που ανήκει στο Δήμο Μεδεώνος στην πρώην επαρχία Ξηρομέρου του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Ανακαλύφθηκε το 1982. Η είσοδος στο σπήλαιο γίνεται από μικρό άνοιγμα ~ 1mΧ1m, το οποίο έχει ανοιχθεί σε χαλαρά επιφανειακά πετρώματα. Για να βρεθούμε στην αίθουσα του σπηλαίου κατεβαίνουμε από βάραθρο 20m. Το βάραθρο κατά τα 2/3 είναι ανοιγμένο σε χαλαρά επιφανειακά πετρώματα και μόνο στο τελευταίο του τμήμα συναντάμε ασβεστολιθικά. Η αίθουσα είναι ~ 20mΧ15m. Στο πρώτο τμήμα της υπάρχουν πεσμένοι ογκόλιθοι από την οροφή. Βαθύτερα υπάρχει ένας καταπληκτικός διάκοσμος, από σπηλαιοαποθέσεις. Μπορεί να δει κανείς πολλών ειδών σταλακτίτες όπως: παραπετοειδείς, ‘μακαρόνια’ βοτρυοειδείς και σταλαγμίτες, κολώνες κ.α, παρά το γεγονός ότι ο χώρος είναι μικρός υπάρχει μεγάλη πολυμορφία στα είδη των σταλαγμιτών και σταλακτιτών. Στο σπήλαιο επικρατεί το άσπρο χρώμα αλλά υπάρχει και διάκοσμος σε κόκκινο και καφέ από προσμίξεις στοιχείων όπως Fe (Σιδήρου), Mh (Μαγνησίου) και Mg (Μαγγάνιου).

~~~~~~~~~~

Το σπήλαιο Κουρήτα βρίσκεται κοντά στην αρχαία πόλη του Θυρρείου, 2 χλμ. περίπου ανατολικά του χωριού Παλιάμπελα Βόνιτσας Αιτωλοακαρνανίας, στις νοτιοδυτικές υπώρειες του χαμηλού λόφου Ταμπούρια. Η είσοδος γίνεται από επιμήκη υπαίθριο διάδρομο με έντονα κατωφερή κλίση. Αποτελείται από δύο μεγάλες αίθουσες οι οποίες αναπτύσσονται σε δύο επίπεδα, και μία μικρότερη. Κατά την αρχαιότητα ο υπαίθριος διάδρομος ήταν πιθανώς μέρος του σπηλαίου και η οροφή του κατέρρευσε σταδιακά, ενώ η είσοδος γινόταν από άλλο σημείο.  Στα Ελληνιστικά χρόνια το σπήλαιο αποτέλεσε κέντρο λατρείας μέσα στο οποίο και σε αρκετή έκταση βρέθηκαν στάχτες, κάρβουνα και πυρακτωμένα χώματα που περιείχαν οστά ζώων και άφθονα πήλινα αφιερώματα, πολλά επηρεασμένα ή και τελείως καμένα από φωτιά, όλα υπολείμματα των ιεροπραξιών που τελέσθηκαν εκεί.  Το σύνολο των αφιερωμάτων αποτελείται από πήλινα αγγεία και λυχνάρια, καθώς και πολυάριθμα πήλινα ειδώλια σε μεγάλη ποικιλία τύπων, τα οποία αποτελούν τη σημαντικότερη κατηγορία ευρημάτων και απεικονίζουν θεότητες, όπως την Αφροδίτη, τον Ερμή και τον Πάνα, Νύμφες, Σατύρους Σειλινούς, γυναικείες και παιδικές μορφές θνητών και ζώα. Εκτός των ειδωλίων δίδονταν ως προσφορές προτομές, ανάγλυφοι πίνακες, κωμικές μορφές και ομοιώματα καρπών. Ειδικό ρόλο στις τελετουργικές πράξεις έπαιζαν οι πήλινοι δίσκοι, που απεικονίζουν χορευτές σε κύκλο γύρω από έναν αυλητή, που παίζει μουσική στο κέντρο. Τα ευρήματα παραπέμπουν σαφώς στη λατρεία των Νυμφών, ενώ δεν αποκλείεται ότι λατρευόταν και μεγάλη γυναικεία θεότητα, κατά πάσα πιθανότητα η Αφροδίτη. Το σπήλαιο δεν αποτελεί οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο.

~~~~~~~~~~

Το πανέμορφο σπήλαιο Θεοτικό βρίσκεται στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας. Στο Χαλικιώτικο ρέμα, τον δεύτερο κύριο κλάδο του παραποτάμου του Εύηνου Φιδάκια, υπάρχει ένα εκπληκτικό ποτάμιο σπήλαιο, όπου το νερό του ποταμού εξαφανίζεται κάτω από το έδαφος, για να επανεμφανιστεί παρακάτω. Έτσι εξηγείται, εξάλλου, και η ονομασία του, “Θεοτικό”. Άλλοι θεωρούν το σπήλαιο φυσικό γεφύρι και δεν έχουν και άδικο, αφού το έξω πάνω μέρος του σπηλαίου, όπου μάλιστα υπάρχει πλούσια βλάστηση, γεφυρώνει με φυσικό τρόπο τις πλαγιές εκατέρωθεν του ποταμού και παλιότερα χρησιμοποιούνταν ως γέφυρα για την επικοινωνία του Δρυμώνα με τον εγκαταλειμμένο συνοικισμό Κλοποτά, καθώς από εκεί διερχόταν ο μονοπατόδρομος που ένωνε τους εν λόγω οικισμούς. Το σπήλαιο, το οποίο είναι φυσικά ανοικτό στην είσοδο και έξοδο του νερού, έχει μήκος 43m, ανοίγματα πλάτους 6 έως 7m, ύψος 5 έως 8m και βάθος κυμαινόμενο έως 1,5m και σε ένα τμήμα κοντά στην είσοδο περισσότερο. Ένα μεγάλο μέρος του σπηλαίου είναι φτιαγμένο από τραβερτίνη, (ένα είδος απολίθωσης φύλλων και βλαστών – περιλίθωση). Επιπλέον, το σπήλαιο διαθέτει πλούσιο σπηλαιοδιάκοσμο και σε τμήματά του σχηματίζονται μικροί αλλά υπέροχοι σταλακτίτες, ενώ στα ίδια σημεία αναβλύζουν και διάσπαρτες μικροπηγές, με ποσότητα νερού που κυμαίνεται αναλόγως των βροχοπτώσεων.

~~~~~~~~~~

Το σπήλαιο Χοιροσπηλιά (κοινό όνομα σπηλαίων στη δυτική Αιτωλοακαρνανία και τη Λευκάδα) βρίσκεται 1,5 χλμ. νοτιοανατολικά του χωριού Νέα Πλαγιά στην περιοχή της Πάλαιρου Αιτωλοακαρνανίας, απέναντι από τη Λευκάδα.  Ανοίγεται στο βόρειο πρανές ρέματος που καταλήγει στη θάλασσα, σε απόσταση 200m από την παραλία και σε υψόμετρο 15m πάνω από την κοίτη. Έχει δύο αίθουσες, που σε κάποια σημεία στενεύουν, ενώ σε άλλα αποκτούν μεγαλύτερο πλάτος και ύψος. Ο λιθωματικός διάκοσμος είναι ελάχιστος. Στο σπήλαιο υπάρχει εκτεταμένη διασπορά εργαλείων της Παλαιολιθικής περιόδου, κυρίως στο πρανές μπροστά από την είσοδο του σπηλαίου. Εκτός από τα λίθινα εργαλεία, διαπιστώθηκαν και κατάλοιπα οστών ζώων. Βάσει της τεχνικής κατασκευής των εργαλείων, οι επιχώσεις μπορούν να χρονολογηθούν τουλάχιστον στην Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο (12-30.000 χρόνια πριν από σήμερα).
Το σπήλαιο δεν αποτελεί οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο.

~~~~~~~~~~

Το Μοναστηράκι ανήκει στο Άκτιο – του Δήμου Βόνιτσας και βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο του νομού Αιτωλοακαρνανίας, 10 χλμ από τον Αμβρακικό κόλπο, σε υψόμετρο 280m, πάνω στα Ακαρνανικά όρη. Ο επιβλητικός καταρράκτης Σεπετός βρίσκεται στην είσοδο του χωριού από Βόνιτσα και σχηματίζεται όταν τα νερά του ποταμού Κεφαλόβρυσου συναντούν απότομο γκρεμό. Ο καταρράκτης είναι πάνω από 80m ύψος. O Σεπετός ονομάζεται επίσης «Λαμπάδα»» (κερί). Κοντά στον καταρράκτη, βρίσκεται το πολύ όμορφο σπήλαιο, η Νεραϊδοσπηλιά (ή Νεράιδα Σπήλαιο). Η θερμοκρασία στο εσωτερικό του σπηλαίου είναι περίπου 18οC, ενώ η υγρασία είναι στο 80+ %. Φιλοξενεί μια πλούσια και σπάνια πανίδα και μια μοναδική διακόσμηση από σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Δεν αποτελεί οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο.

---

ΝΟΜΟΣ ΕΥΒΟΙΑΣ

Στην Εύβοια υπάρχουν αρκετά ενδιαφέροντα σπήλαια για εξερεύνηση. Το σπήλαιο Καλής Συκιάς βρίσκεται στο χωριό Άγιος Δημήτριος στην Νότια Εύβοια. Το μεγαλείο του συγκεκριμένου σπηλαίου οφείλεται στο γεγονός ότι διαθέτει κρυσταλλικό «πάτωμα» και «οροφή» όπως διαμορφώθηκε από αρχαίο ποταμό που έχει στερέψει. Πρόκειται για ένα πραγματικά εντυπωσιακό σπήλαιο, καθώς η είσοδός του έχει 12-15m ύψος και περίπου 9m πλάτος. Προχωρώντας μέσα από ένα χαμηλό στενό πέρασμα, οδηγεί σε έναν εσωτερικό θάλαμο μήκους περίπου 60m, για να συνεχίσει ανηφορικά σε έναν τεράστιο σταλαγμιτικό όγκο, ο οποίος σχεδόν φράζει τη συνέχεια του σπηλαίου. Πρόκειται για ένα οριζόντιο σπήλαιο, με συνολικό μήκος 150m, που έχει μορφή παλιού υπόγειου ποταμού. Ο εσωτερικός στολισμός είναι αρκετά εντυπωσιακός και πλούσιος, καθώς σε πολλά σημεία βρίσκει κανείς επιφανειακά όστρακα, κάρβουνο και υπολείμματα τροφών, όλα σημάδια αρχαίας κατοίκησης.

~~~~~~~~~~

Ένα ακόμη εντυπωσιακό σπήλαιο βρίσκεται στην Νότια Εύβοια και πιο συγκεκριμένα στο χωριό Ζάρακες. Το εντυπωσιακό υποβρύχιο Μωβ Σπήλαιο πήρε το όνομά του επειδή στο τοίχωμα του υπάρχουν μωβ φύκια έχει 15m πλάτος και 25m μήκος, ενώ το ύψος του φτάνει τα 20m από την επιφάνεια του νερού. Ο πυθμένας του σπηλαίου χωρίζεται σε δύο μέρη, το ένα είναι χερσαίο και φτάνει κανείς με καταρρίχηση και το δεύτερο είναι το λιμναίο. Η λίμνη έχει σχεδόν τις ίδιες διαστάσεις με το σπήλαιο και το βάθος της είναι περίπου 15m. Η λίμνη τροφοδοτείται με θαλασσινό νερό και ενώνεται με τη θάλασσα σε δύο σημεία, σχηματίζοντας μάλιστα μια εντυπωσιακή αψίδα 15m, αλλά και από μια μικρή σχισμή τριών μέτρων. H πρόσβαση στο σπήλαιο γίνεται συγκεκριμένες ημερομηνίες και για οργανωμένες ομάδες σπηλαιολογίας. Ωστόσο εάν φτάσετε μέχρι εκεί μπορείτε να το δείτε από ψηλά.

~~~~~~~~~~

Ένα ακόμη εντυπωσιακό αξιοθέατο της Εύβοιας είναι ο σπηλαιώδης ναός του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου που βρίσκεται στις απόκρημνες ανατολικές υπώρειες του υψώματος «Γερογουλαίϊκο», ακριβώς απέναντι από τον δυσπρόσιτο λόφο του μεσαιωνικού κάστρου της Κλεισούρας, που έλεγχε κάποτε την διάβαση του Δερβενίου, περί τα 6,5 χλμ πριν φτάσει κανείς στο σημερινό χωριό Προκόπι.

~~~~~~~~~~

Μια από τις μεγαλύτερες και ομορφότερες σπηλιές της Εύβοιας, βρίσκεται μέσα σε ένα φαράγγι λίγο έξω από το χωριό Άτταλη στην κεντρική Εύβοια. Αποτελεί την μεγαλύτερη επιφανειακή σπηλιά του νομού και έχει παρατηρηθεί ότι για άγνωστους μέχρι στιγμής λόγους, βυθίζεται κάθε χρόνο περίπου 1 με 2 εκατοστά. Το άνοιγμά της φτάνει σε μήκος τουλάχιστον τα 25μ, έχοντας όμως ένα μεγάλο βράχο στο μέσο, έτσι που σχηματίζονται δύο “πύλες”, με μέγιστο ύψος περίπου τα 8μ. Το πλάτος της φτάνει περίπου τα 30μ και το μήκος της τα 40μ, ενώ το ύψος της κεντρικά πλησιάζει τα 10μ. Το δάπεδο, που είναι σε γενικές γραμμές ομαλό, έχει κλίση προς τα έξω και κάποια τμήματά του καλύπτονται από ασβεστολιθικές σπηλαιο-αποθέσεις. Σε πολλά σημεία της οροφής κρέμονται μικροί σταλακτίτες, αλλά διακρίνονται και απομεινάρια μεγαλύτερων σταλακτιτών, που δυστυχώς έχουν καταστραφεί από ανθρώπινο χέρι. Στα τοιχώματα υπάρχουν διάφοροι σταλακτιτικοί σχηματισμοί, κυρίως κατακόρυφες πτυχώσεις (“κουρτίνες”), όπως και μικρότερες ή μεγαλύτερες τρύπες (“κλειδαρότρυπες”), αλλά και όμορφα γραμμωτά σχέδια (“νερά”) στην επιφάνεια των πετρωμάτων. Λέγεται ότι κάποτε – άγνωστο πότε – υπήρχε στο βάθος της σπηλιάς ένα πέρασμα, η αρχή ενός τούνελ δηλαδή, που συνέχιζε μέσα στο βουνό, αλλά είναι φραγμένο πια από τις ασβεστολιθικές αποθέσεις. Λένε, επίσης, οι ντόπιοι ότι σε πολύ μακρινή εποχή υπήρχε και εκκλησάκι στο εσωτερικό της σπηλιάς.

~~~~~~~~~~

Το σπήλαιο της Αγίας Τριάδας βρίσκεται στους λόφους/πρόποδες του βουνού Όχη, 5 χλμ περίπου βόρεια της Καρύστου, σε μία ρεματιά που έχει σπουδαία θέα στην πεδιάδα και τον όρμο της Καρύστου. Πήρε το όνομά τους από την ομώνυμη εκκλησία που είναι κτισμένη δίπλα σε μία πηγή. Η πηγή τροφοδοτείται από το νερό ενός υπόγειου ποταμού που διατρέχει το σπήλαιο. Περίπου 40μ πάνω από την εκκλησία βρίσκεται η είσοδος της σπηλιάς. Οι επισκέπτες που θέλουν να το επισκεφτούν οι οποίοι δεν είναι εξειδικευμένοι σπηλαιολόγοι θα μπορέσουν να διανύσουν μόνο ένα μικρό πρώτο μέρος του σπηλαίου. Η συνολική έκταση είναι πάνω από 3000μ και η διαδρομή περνά από μαιάνδρους, αίθουσες, μικρές λίμνες, καταρράκτες, σιφώνια, ρήγματα, στενές στοές κλπ., που έχουν σχηματιστεί από την πολυετή ροή του υπόγειου ποταμού. Για να προχωρήσει κανείς μέχρι τα τελικά στάδια θα πρέπει να έχει αθλητικές ικανότητες ορειβάτη, αναρριχητή, κολυμβητή, καταδύτη, να έχει γνώσεις σπηλαιολογίας και ψυχική δύναμη.

~~~~~~~~~~

Στην Κύμη βρίσκεται το σπήλαιο της Κυμαίας Σίβυλλας. Η Κυμαία Σίβυλλα ήταν ιέρεια του μαντείου του Απόλλωνα, η οποία είχε μαντικές ικανότητες και προφήτευε το μέλλον του κόσμου.

~~~~~~~~~~

Το Σπήλαιο Σκοτεινή βρίσκεται στα νοτιοανατολικά του χωριού Θαρρούνια και ανατολικά του οικισμού της Παναγιάς, περίπου 20 χλμ. βόρεια του Αλιβερίου, στην κεντρική Εύβοια. Βρίσκεται σε υψόμετρο 450 μ., κάτω από πλάτωμα, από το οποίο ελέγχεται η περιοχή που εκτείνεται νότια μέχρι τη θάλασσα του Αλιβερίου. Το σπήλαιο έχει μήκος περίπου 80μ. και πλάτος 20-40 μ. στην κεντρική ευρύχωρη αίθουσα, η οποία είναι προσβάσιμη από την είσοδο διαμέσου μακρού στενού διαδρόμου που φέρει μικρές κόγχες στο δυτικό του τμήμα. Το σπήλαιο έχει φτωχό λιθωματικό διάκοσμο και επικλινή διαμόρφωση στο βαθύτερο τμήμα του. Τα αρχαιότερα ευρήματα από το εσωτερικό του σπηλαίου χρονολογούνται στη Μέση Νεολιθική περίοδο, αλλά η πιο εντατική φάση χρήσης του διανύει τη Νεότερη και Τελική Νεολιθική (τέλος 6ης/αρχές 5ης έως 4η χιλιετία π.Χ.). Bρέθηκαν εργαλεία από οψιανό και πυριτόλιθο, άφθονα θραύσματα κεραμικών αγγείων πολύχρωμων, εγχάρακτων και ανάγλυφων, κεραμικά σκεύη με ιδιαίτερο σχήμα, καθώς και ικανός αριθμός πιθαριών (στην εικόνα που ακολουθεί) που υποδηλώνουν την αποθηκευτική χρήση του σπηλαίου, κυρίως προς το τέλος της Νεολιθικής. Βρέθηκαν επίσης τριπτά και οστέινα εργαλεία, κοσμήματα, υφαντικά εξαρτήματα, μικροαντικείμενα, αποτυπώματα καλαθιών σε πηλό και ειδώλια. Από την ίδια περίοδο χρονολογείται και περιορισμένος αριθμός ανθρώπινων ταφών.

~~~~~~~~~~

Το Φαράγγι του Νηλέα (Αράπη) στην Εύβοια βρισκόταν σε μια πανέμορφη δασώδη περιοχή – δυστυχώς λόγω φωτιάς δεν υφίσταται πλέον το δάσος – μεταξύ των χωριών Στράφοι / Αμέλαντες / Αγία Άννα / Παλαιόβρυση / Κεράμεια. Οι πηγές του Νηρέα ξεκινούν ψηλά, από το χωριό Κερασιά, ενώνονται με τον Κηρέα και εκβάλλουν στο Αιγαίο Πέλαγος στην παραλία της Κρύας Βρύσης στην αρχαία Κήρινθο. Ο ποταμός Νηλέας κατά τη μακροχρόνια διαδρομή του διαμόρφωσε το σχήμα των εκεί λόφων και βουνών σε μια άγρια, με βράχους, συνεχόμενη χαράδρα, με το ύψος των δύο πλευρών να φτάνει μέχρι τα 80μ. Η μικρή σπηλιά που υπάρχει στο φαράγγι είχε γίνει καταφύγιο για τους κατοίκους της περιοχής την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Οι ντόπιοι έφτιαξαν τα δικά τους κρυφά μονοπάτια και τη χρησιμοποιούσαν για κρησφύγετο.

Μείνετε συντονισμένοι στο site γιατί θα ακολουθήσουν και άλλες πληροφορίες για τα Σπήλαια των υπόλοιπων γεωγραφικών διαμερισμάτων της Ελλάδας που παρουσιάζουν αρκετό ενδιαφέρον λόγω τοποθεσίας, ιδιότητας και μορφολογίας τους.

---

Για τους μικρούς μας φίλους έχουμε και άλλες όμορφες εκπλήξεις! Σε αρκετά Μουσεία της Αττικής λειτουργούν “δωμάτια διαφυγής (escape rooms)” με εκπαιδευτικό αντικείμενο και με την συμμετοχή τους παιδιά αλλά σε ορισμένα από αυτά και γονείς, εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους μέσα από το παιχνίδι! Μπορείτε να μάθετε περισσότερα με ένα κλικ στο: Escape Rooms Μουσείων.

Εάν σας αρέσουν οι εκδρομές σας έχω μια λίστα με όλα σχεδόν τα Ταξιδιωτικά Γραφεία της Αττικής που διοργανώνουν ημερήσιες και πολυήμερες εκδρομές αλλά και μια λίστα με όλες σχεδόν τις Πεζοπορικές Ομάδες που διοργανώνουν ημερήσιες ή διήμερες πεζοπορικές εξορμήσεις!

Και για τους λάτρεις ταινιών, σειρών (ελληνικών αλλά και άλλων χωρών) σας έχω την σελίδα ΤΑΙΝΙΕΣ ONLINE με όλα τα sites που μπορείτε να παρακολουθήσετε Online όποια σειρά/ταινία σας αρέσει (ακόμη και αυτές που παίζονται τώρα στο σινεμά)!

Θέλετε να μάθετε ποιες ταινίες παίζονται στο σινεμά? Με ένα κλικ μπορείτε να δείτε όλα τα ΣΙΝΕΜΑ της Αττικής!

Και τα ωραιότερα καφέ – εστιατόρια της Αττικής είναι εδώ με ένα κλικ στα: ΩΡΑΙΟΤΕΡΑ ΚΑΦΕ. 

Ανακαλύψτε τα ΜΟΥΣΕΙΑ της Αττικής (στα ελληνικά και στα αγγλικά)!

Εάν σας αρέσουν οι ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ τότε μπορείτε να μάθετε ενδιαφέρουσες ιστορίες από την Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο!

Για να δείτε όλες τις δωρεάν εκδηλώσεις στην Αθήνα (σινεμά, θέατρο, συναυλίες, εκθέσεις, φεστιβάλ) κάντε κλικ στην: ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ!

Καλή σας διασκέδαση…